Hrvatski jezik ima specifične nazive za mesece u godini, koji se razlikuju od latinskih naziva koji se koriste u većini evropskih jezika. Ovi nazivi su duboko ukorenjeni u prirodnim i poljoprivrednim ciklusima, odražavajući promene u vremenskim uslovima i tradicionalnim aktivnostima koje su bile karakteristične za određeni period godine.
Nazivi meseci i njihovo značenje
U hrvatskom jeziku meseci nose imena koja imaju direktnu vezu s prirodom i narodnim običajima:
Siječanj – dolazi od reči sjeći, jer su u ovom mesecu nekada posečena stabla za ogrev.
Veljača – ime potiče od reči velik, što se odnosi na velike vremenske promene tipične za ovaj mesec.
Ožujak – dolazi od reči lažni, jer su u ovom periodu česte promene vremena, pa može izgledati kao da je stiglo proleće, ali zima još traje.
Travanj – vezan je uz pojavu prve trave i početak prolećnog bujanja vegetacije.
Svibanj – naziv potiče od drveta svibe, koje u ovom mesecu cveta.
Lipanj – dolazi od lipe, drveta koje u junu cveta i ispunjava vazduh prepoznatljivim mirisom.
Srpanj – povezan je sa srpom, alatom koji se koristio za žetvu pšenice u ovom periodu.
Kolovoz – označava vreme kada su se nekada vršili težački poslovi, poput prevoza žita (kola).
Rujan – naziv dolazi od ruj, što je staro ime za crvenu boju lišća koje počinje da se menja u jesen.
Listopad – jasno se odnosi na listove koji u ovom mesecu opadaju s drveća.
Studeni – dolazi od reči stud, označavajući dolazak hladnog vremena.
Prosinac – ime dolazi od prositi, što se odnosi na božićne običaje kada se darivalo siromašnima.
Poređenje s latinskim nazivima
Dok većina jezika koristi nazive izvedene iz latinskog (Januar, Februar, Mart itd.), hrvatski nazivi su jedinstveni po tome što opisuju prirodne i društvene pojave vezane za određeni period godine. Ova razlika pokazuje kako su narodni jezik i svakodnevni život u prošlosti oblikovali terminologiju koja se koristi i danas.
Nazivi meseci u hrvatskom jeziku predstavljaju bogato kulturno i istorijsko nasleđe, koje i dalje živi u savremenom jeziku. Oni nisu samo puka imena, već podsećaju na vezu između prirode, tradicije i načina života ljudi u prošlosti. Ova specifičnost čini hrvatski jezik jednim od retkih u Evropi koji i dalje koristi izvorne slovenske nazive za mesece.
